Witaj na stronie Elżbiety Stanisławskiej
Witaj na stronie Elżbiety Stanisławskiej
Dla ludzi w wieku 20-40 lat posiadanie własnego domu to odległa perspektywa. Wiedzą oni, że uzyskanie kredytu hipotecznego przy dysponowaniu wyłącznie własnymi dochodami, na dzień dzisiejszy jest nieosiągalne. Natomiast młodzi posiadacze własnych nieruchomości coraz częściej zawdzięczają to wczesnemu dziedziczeniu. Właśnie nieoczywistym skutkiem starzenia się społeczeństwa może okazać się brak konieczności zaciągania kredytów hipotecznych przez pokolenie Z.
Choć kryzys mieszkaniowy dotyczy całej Europy, to wielu z pokolenia Z urodzonego po 2000 roku, może stracić zainteresowanie kredytami hipotecznymi. Wszystko to za sprawą dziedziczenia. Otóż spowolnienie wzrostu populacji, niski wskaźnik dzietności i koncentracja własności nieruchomości w starzejącym się pokoleniu wyżu demograficznego (urodzonych w latach 1946-64) spowodują, iż mniej młodych ludzi będzie miało więcej domów do dziedziczenia. Wskaźniki te rosną z roku na rok.
Uzyskanie kredytu hipotecznego jest trudne ze względu na wymóg posiadania stabilnego zatrudnienia, wkładu własnego, a do tego zobowiązanie trwa średnio ok. 25 lat. Tymczasem dzisiejszy rynek pracy charakteryzuje się tymczasowością, niskimi zarobkami i nieprzewidywalnymi stopami procentowymi, co potrafi skutecznie zniechęcić młode pokolenie do zaciągania długoterminowych zobowiązań.
Według danych w 2022 r. 69,1% Europejczyków było właścicielami swoich domów, z czego jedynie 24,7% z nich posiadało kredyty hipoteczne. Choć sytuacja różni się w zależności od kraju, to jak podkreślają specjaliści, korelacja pomiędzy wskaźnikami własności a liczbą aktywnych kredytów hipotecznych jest niewielka.
Przykładem jest Hiszpania, charakteryzująca się ponadprzeciętną średnią długością życia i odsetkiem własności domów wśród starszego pokolenia. Okazuje się, że w latach 2021-22 liczba odziedziczonych tam domów wzrosła o 3,7%, co pokazuje, że w kraju tym spadkobiercy dziedziczyli ponad 17,800 domów miesięcznie.
Choć wielkość spadków różni się znacząco w zależności od kraju i rozkładu majątku, to wzrost liczby dziedziczonych nieruchomości nie wykazuje oznak spowolnienia i według specjalistów, jest wystarczająco znaczący, aby móc wpłynąć na długoterminowy popyt na kredyty hipoteczne. Coroczne dane Europejskiego Banku Centralnego opublikowane w 2023 r. pokazują, że liczba nowych kredytów mieszkaniowych zmalała w ubiegłym roku o 32%.
Starzenie się pokolenia wyżu demograficznego, powoduje, iż wśród najbogatszych gospodarstw domowych dochodzi do znaczących transferów majątkowych. Otóż w 2015 r. średnia wartość spadków wśród 20% najzamożniejszych obywateli krajów OECD wynosiła 196 247 USD. W przeciągu niespełna dekady kwota ta wzrosła o 50%.
Do tego pokolenie Z posiada mniejszą liczbę rodzeństwa, co oznacza mniej osób do podziału majątku po rodzicach. To w połączeniu z utrudnionym dostępem do kredytów na nieprzyjaznym rynku pracy zacznie rodzić pytanie, po co i czy warto ryzykować, skoro wystarczy poczekać kilka lat.